Najnowsze badania dra Leszka Satory wskazują, że za masowe wymieranie ryb w Odrze latem 2022 roku odpowiadały nie toksyczne algi, jak wcześniej sądzono, lecz niekorzystne warunki środowiskowe, takie jak wysoka temperatura wody, zwiększone zasolenie oraz niskie stężenie tlenu. O najnowszych ustaleniach pisze magazyn National Geographic.
W okresie od lipca do września 2022 roku w pięciu polskich województwach – śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim i zachodniopomorskim – zaobserwowano masowe wymieranie ryb w Odrze. W dolnym biegu rzeki biomasa ryb zmniejszyła się o około 60%, co znacząco wpłynęło na ekosystem rzeczny oraz lokalną gospodarkę rybacką. Najgorsza sytuacja wystąpiła w naszym regionie - także w gminie Kołbaskowo.
Początkowo za przyczynę tego zjawiska uznawano zakwit złotych alg (Prymnesium parvum), które produkują toksyny śmiertelne dla ryb i małży. Jednak badania przeprowadzone przez dr. Leszka Satorę, opublikowane w czasopiśmie „Diseases of Aquatic Organisms”, sugerują inny mechanizm odpowiedzialny za tę katastrofę.
Dr Satora, specjalista w dziedzinie histopatologii skrzeli i toksykologii, przeanalizował dwa gatunki ryb – certę (Vimba vimba) i płoć (Rutilus rutilus). U certy zaobserwował uszkodzenia nabłonka skrzelowego oraz wzmożoną produkcję śluzu, co mogło być reakcją obronną organizmu. Natomiast u płoci stwierdzono poważniejsze zmiany, takie jak przerost komórek nabłonka, zrośnięcie listków skrzelowych oraz pogrubienie bariery woda-krew, co zwiększało podatność na niedotlenienie. Co istotne, nie zaobserwowano oznak regeneracji skrzeli nawet kilka miesięcy po katastrofie.
W czasie katastrofy odnotowano wysokie temperatury wody, przekraczające 24°C, a także duże stężenie amonu (>4 mg/l) i niskie stężenie tlenu. Te niekorzystne warunki środowiskowe mogły prowadzić do zmian patologicznych w skrzelach ryb, co w konsekwencji przyczyniło się do ich masowego wymierania.
Odkrycia te podważają wcześniejsze hipotezy dotyczące roli złotych alg w katastrofie na Odrze i wskazują na konieczność dalszych badań nad wpływem warunków środowiskowych na zdrowie ryb. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe dla zapobiegania podobnym tragediom w przyszłości i ochrony ekosystemów rzecznych.
